فراز بعد از فرودِ خوراک دام پارس

مجموعه «خوراک دام پارس» یکی از قدیمی‌ترین – یا احتمالاً قدیمی‌ترین – مجموعه صنعتی تأمین خوراک دام و طیور کشور است. این مجموعه که زمانی اسم و رسمی داشت، پس از انقلاب دچار رکود شد؛ اما در سالهای اخیر پس از یک دوره فترت، به مدد تلاش مدیران جوان و متخصص، راه رشد و بازیابی را در پیش گرفته، تا به جایگاه شایسته و حقیقی خود دست یابد.

مدیرعامل جوان و نخبه مجموعه، محمد رستمی، متولد 1355در تهران است. وی مدرک مهندسی مکانیک را از دانشگاه صنعتی شریف و مدرک کارشناسی ارشد را از دانشگاه علم و صنعت ایران دریافت کرده است. رستمی از سال 81 تا سال 90 در نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور مشغول به خدمت بود و با توجه به اینکه جزو خانواده معظم شهداست، در انتهای سال 90 جذب سازمان اقتصادی کوثر شد و مدیرعاملی شرکت کارخانجات پنبه و دانه‌های روغنی خراسان را بر عهده گرفت. وی سال گذشته به سمت مدیرعامل مجموعه «خوراک دام پارس» انتخاب شد و طی این زمان کوتاه این مجموعه را متحول کرد. برای آشنایی بیشتر با این مجموعه گفتگویی با او انجام شد که از نظر خوانندگان می‌گذرد.

س: لطفاً تاریخچه مختصری از مجموعه خوراک دام پارس بفرمایید.

ج: شرکت خوراک دام پارس اولین و بزرگترین شرکت خوراک دام کشور است؛ در سال 1345 توسط آقای دکتر رحیمیان بنیانگذاری و تأسیس شد. در آن دوره نگهداری دام به شکل صنعتی امروزی رواج نداشت؛ پروتئینها و موادی که امروزه به خوراک می‌دهیم به شکل الآن باب نبود؛ الآن خیلی پیشرفت کردیم.

س: آقای دکتر رحیمیان هنوز در مجموعه شما فعال هستند؟

ج: بله؛ ایشان الآن 92 سال سن دارند و هنوز فعال هستند، در جلسات هیئت مدیره ما شرکت و اظهارنظر می‌کنند.

س: پس خوراک دام پارس اولین کارخانه خوراک دام در ایران بود؟

ج: به نظرم این مجموعه در آن زمان تنها کارخانه خوراک دام بود. گرچه بعدها کارخانه‌های دیگری تأسیس شد، ولی کماکان برند پارس، برند بسیار قوی‌ای است.

س: مالکیت این مجموعه متعلق به کیست؟

ج: سهم عمده این شرکت متعلق به سازمان اقتصادی کوثر و هلدینگ کشاورزی است. آقای دکتر رحیمیان هم درصدی سهامدارند که سهم سودشان در خیریه‌شان صرف می‌شود؛ بخش کوچکی هم متعلق به سهامدارن بورس است.

س: این شرکت در بورس هم حضور داشته است؟

ج: بله، شرکت خوراک دام پارس در سال 56 وارد بورس شد و تنها شرکت خوراک دام است که در بورس کشور حضور دارد.

* فراز بعد از فرود

س: این برند معتبر در سالهای گذشته کمی دچار افت شده و از دوران اوج فاصله گرفته بود؛ درست است؟

ج: بله؛ این شرکت با این پتانسیل و توانی که دارد می‌توانست طی این دوران هم یکی از شرکتهای مطرح کشور باشد، ولی متاسفانه مدتی نتوانست نقش اصلی خودش را ایفا کند.

س: ممکن است در این مورد توضیح بفرمایید؟ این افت به چه دلیل بود؟

ج: چند دلیل دارد؛ مثلاً پس از مدتی از دوران صنعتی شدن، مرغدارها و دامدارها به این رو آوردند که خودشان در محل مرغداری و دامداری خودشان غذا بسازند.

* ملاحظات فنی خوراک

س: ممکن است کمی فنی‌تر در مورد خوراک توضیح بفرمایید؟

ج: یک ماده غذایی که برای حیوانی سنگین، مثل گاو یا یک حیوان سبک، مثل بز و گوسفند یا برای طیور استفاده می‌شود از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است. عمده این مواد سویا و ذرت هستند؛ البته طبق فرمولی که جیره‌نویس ما یا کسی که به ما پیشنهاد داده از مواد مختلف و با نسبتهای مختلفی تشکیل می‌شود. یک جیره‌ای که به ما اعلام می‌کنند ممکن است شامل 15 قلم باشد که به نسبت مشخص شده با هم میکس می‌شوند.

س: ممکن است چند نمونه از این ترکیبات را نام ببرید؟

ج: ذرت، گندم، جو، سویا، کلزا، آفتابگردان، مواد ویتامینی، مواد فسفری، مکملهای غذایی و ... وقتی همه این مواد با هم میکس می‌شوند به‌صورت یک ماده غذایی - که یا شکل آرد دارد یا اینکه داخل دستگاههای پلت می‌فرستیم و به‌صورت پلت و فشرده می‌کنیم - را در اختیار دام و یا طیور قرار می‌دهند که استفاده کنند.

س: برعکس آنچه فرمودید در نگاه اول به نظر نمی‌رسد که این خیلی فنی باشد.

ج: ضریبی داریم به‌نام ضریب سی وی. الآن شرکتهای سازنده میکسر ادعا می‌کنند که ضریب سی وی ما از بقیه پایینتر است؛ وقتی مواد مختلف وارد میکسر می‌شوند زمان محدودی برای مخلوط کردن آنها وجود دارد. وقتی آنها را با هم مخلوط می‌کنیم هر گوشه‌‌ای از مواد را برای نمونه برداریم باید با نمونه‌های دیگر هیچ فرقی نکند؛ باید همه عناصر در همه قسمتهای خوراک به نسبت مساوی پخش شده باشد. هر چقدر این ضریب سی وی کمتر باشد می‌گویند یک‌دست‌تر شده است. استانداردهایی هم دارند که سازنده میکسر اعلام می‌کند و بعضی از شرکتها یا مجموعه‌های دانشگاهی ضریب سی وی آنها را محاسبه می‌کنند؛ بعضی از شرکتها این را برای خودشان یک امتیاز می‌دانند که ضریب سی وی آنها پایین‌تر باشد.

س: چرا این‌همه دقت لازم است؟

ج: چون شما همه مواد را با نسبتهای مختلف و با یک فرمول نوشتید که در اختیار دام قرار بگیرد؛ کافی است دانه‌ای که مثلاً برای یک مرغ می‌رود ویتامین نداشته باشد و دانه دیگری که برای مرغ دیگری می‌رود ویتامین بیشتر از حد داشته باشد؛ این تازه یک بخش قضیه است؛ بحثهای ایمنی و بهداشتی هم مهم است.

* اعتماد به خوراک دام پارس، اعتماد به یک برند معتبر است

س: اصلاً چرا مرغداریها و دامداریها به این روی آوردند که خودشان غذا را درست کنند؟

ج: دو عامل دارد؛ یکی اینکه ارزانتر درمی‌آید و اینکه نزد خودشان می‌گویند من خودم می‌دانم چه ماده‌ای را از بازار خریدم و به مرغم دادم؛ و ممکن است فلان شرکت خوراک دام، یک دانه پلتی را به من تحویل بدهد که آن ویژگی که می‌خواهم را نداشته باشد؛ خب، واقعاً هم همینطور بوده. ممکن است در مقطعی که وضعیت بازار بهم ریخته بوده مواد بی‌کیفیت را بگیرند و استفاده کنند.

این دو عامل باعث شد که خود مرغدارها و دامدارها در مجموعه خودشان شروع به غذاسازی کنند؛ اینکه ارزانتر دربیاید و اینکه خود مرغدار و دامدار بدانند که چه چیزی را خرید می‌کنند و به دامشان می‌دهند؛

س: آیا این خوب است یا بد؟

ج: در نهایت ممکن است کسی بگوید که این کار از نظر اقتصادی خوب است؛ چون با هزینه کمتری خودشان غذای دام را تهیه می‌کنند و می‌سازند؛ اما اینجا حداقل یک اشکال عمده وجود دارد و آن هم اشکال بهداشتی کار است؛ یعنی ممکن است کنجاله سویایی را وارد مرغداری یا دامداری بکنند که این دانه آلوده باشد؛ مثلاً در انبار کنجاله‌ای در گمرک یا فلان کارخانه که کاملاً بسته نیست و ورود هر موجودی به آن ممکن است؛ همین ممکن است ایجاد آلودگی کند و ما این آلودگی را وارد مرغداری خودمان کنیم؛ چون همه رقم پرنده تمایل دارند به سمت کنجاله بیایند و آن را مصرف کنند؛ یک اشکال دیگر هم این است که کیفیت مواد اولیه را چطور تست می‌کند؟ دامدارها و مرغدارها در مجموعه خودشان آزمایشگاه تخصصی قوی ندارند؛ اصلاً برایشان صرف نمی‌کند که آزمایشگاه داشته باشند؛ مثلاً فرض کنید از کسی سویا با پروتئین 45 خریداری کرده؛ این را در مجموعه خودش تخلیه می‌کند اما از کجا مطمئن است که این 45 است؟ این را تخلیه می‌کند و می‌گوید عیبی ندارد، من کنجاله‌ام را بعدا به آزمایشگاه می‌برم تا ببینم پروتینش چند است؟ ولی دیگر این را نمی‌شود برگرداند. پس کنترل کیفیت مواد ورودی در اینجا دچار مشکل می‌شود. مرغدار فکر می‌کند که برایش ارزان درآمده. ما پروتئین زیر 43 را تحویل نمی‌گیریم، چون در کیفیت محصول نهایی تأثیر بسیار زیادی دارد. در دنیا رسم است که اگر پروتیئن از 43 درصد، یک درصد افت کرد، از قیمت 2 درصد کم می‌کنند. مرغدار یک محصول بی‌کیفیت گرفته و فکر می‌کند که ارزان برایش تمام می‌شود، اما راندمان کارش بسیار پایین می‌آید و دچار مشکل می‌شود.

س: چطور باید به شما اطمینان کنند؟

ج: اول اینکه ما این دو ایرادی که در مرغداری‌ها به‌وجود می‌آید را رفع می‌کنیم؛ یعنی موادی که تحویل ما می‌شود در آزمایشگاه مورد ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد که ببینیم که کیفیت لازم را دارد یا ندارد؛ اگر کیفیت نداشته باشد مرجوع می‌شود. دوم بحث بهداشتی کار است؛ وقتی کنجاله میکس شد در داخل سیستم ما که قبل از پلت است قرار می‌گیرد و به آن بخار داده می‌شود؛ یعنی در حقیقت وقتی بخار داغی را به آن می‌زنیم خیلی از میکروبها را در آن شرایط از بین می‌بریم؛ حالا ممکن است ذرت ما آفلاتوکسین داشته باشد که این با بخار هم از بین نمی‌رود؛ ما می‌گوییم ما آفلاتوکسین را آن زمان که تحویل می‌گرفتیم تست کردیم که دچار مشکل نشویم، در انبارهایمان این را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم؛ خلاصه اینکه در مجموعه خوراک دام همیشه باید یک نیروی دامپزشکی مستقر حضور داشته باشد. ایشان نماینده سازمان دامپزشکی است که در محل شرکت خوراک دام پارس حضور دارند.

س: پس می‌توانیم اینطور بگوییم که سازمان دامپزشکی بر شما نظارت دارد؟

ج: بله؛ کاملاً نظارت دارد؛ اینطور نیست که ما هر ماده‌ای را بیاوریم و استفاده کنیم و سازمان دامپزشکی هیچ توجهی نکند.

س: مثلا اگر جنسی استفاده کنید که از آنچه باید کیفیت پایین‌تری داشته باشد ناظر آن را چک می‌کند؟

ج: بله؛ اصلاً مسئول کنترل کیفیت ما همین ناظر است؛ یعنی ما در شرکت نماینده و ناظر دامپزشکی را سمت داده‌ایم و نیروی خودمان است ولی ایشان مسئول است. در حقیقت کسی که ناظر هست باید این مسئولیت را درقبال محصولی که تولید می‌شود داشته باشد.

ضمن اینکه باید سابقه ما را ببینند.

س: این بی‌اطمینانی در بازار ایران در همه جا هست؟

ج: یک مرغدار باید به مجموعه خوراک دام اعتماد داشته باشد؛ مجموعه خوراک دامی‌ها باید انصاف داشته باشند و باید برد - برد نگاه کنند و بدانند اگر این مرغدار بقا داشته باشد من هم بقا خواهم داشت؛ اگر طوری عمل کنم که همه سود به طرف من بیاید و مرغدار ضرر کند طی یک مدتی این اتفاق می‌افتد، اما بعد از مدتی یا مرغدار برای خودش غذا درست می‌کند یا اینکه از گردونه خارج می‌شود و باز هم من مشتری‌ام را از دست می‌دهم. همه شرکتهای خوراک دام باید به این نکته توجه کنند. نکته دیگری نیز وجود دارد؛ غذایی که من خدمت شما عرض کردم که برای دام و طیور ساخته می‌شود.

90 درصد قیمت تمام شده محصولات مواداولیه‌ و 10 درصد آن هزینه‌های پرسنلی، آب، برق و ... است. حالا درشرکتهایی که نیروی انسانی بیشتری دارند ممکن است به 13 درصد هم برسد. اگر نیروی انسانی کمتری باشد و با کارایی خوبی سیستمشان را اداره می‌کنند و ضریب بهره‌وری‌شان بالاست، ممکن است به 8 درصد برسد، ولی غالباً حدود 90 درصد هزینه به مواد اولیه برمی‌گردد. مواد اولیه‌ای که ما داریم عمدتاً سویا و ذرت و بعد گندم و جو هستند؛ این سویا و ذرت باید با قیمت مناسبی در بازار تهیه شود.

س: قیمت فروش شما را دامپزشکی تعیین می‌کند؟

ج: خیر؛ خودمان؛ یعنی عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. اگر من قیمتم را بالا بدهم ممکن است محصولم را نتوانم بفروشم و اگر پایین بدهم ممکن است ضرر کنم. برای همین قیمت را عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌کند. ما برای اولین بار در دهه فجر در بورس کالا محصولاتمان را عرضه کردیم، من فکر می‌کنم در آینده نزدیک همه شرکتها به سمت بورس کالا خواهند رفت. ما به‌عنوان اولین شرکت در سازمان اقتصادی کوثر و اولین شرکت خوراک دامی کشور محصولاتمان را در بورس کالای کشور عرضه کردیم.

س: شرکتهای تولیدکننده خوراک دام کشور چه تعدادی هستند؟

ج: آماری که من دارم در حدود 600 شرکت خوراک دامی در کشور وجود دارد، که از بین اینها شرکتهایی که خوب فعال هستند و خوب کار می‌کنند زیر 50 شرکت هستند؛ تقریباً 50 درصد آنها غیرفعال هستند.

نکته دیگر که می‌خواهم عرض کنم این است که شرکتهای خوراک دام باید در یک زنجیره‌ای قرار بگیرند؛ همان سیاستی که مهندس اسکندری در سازمان اقتصادی کوثر داشتند؛ یعنی زنجیره تأمین مواد اولیه. اگر این مهم در شرکتهای سازمان اقتصادی کوثر تحقق پیدا کند یک اثر هم افزایی و سود خوبی را برای همه شرکتها ایجاد می‌کند.

س: حجم کارخانه چقدر است؟

ج: ظرفیت پلت با ظرفیت آردی متفاوت است؛ شاید بتوانیم در روز 1000 تن هم به‌صورت آردی داشته باشیم، ولی اگر بخواهیم پلت کنیم نهایتاً جمع خوراک پلت شده در یک روز نهایتاً تا 500 تن است.

* خط تولید اروپایی

س: شنیده‌ایم که خط اروپایی جدیدی در کارخانه راه‌اندازی شده که بروز است. در این مورد توضیح بفرمایید.

ج: تمام تجهیزات خط جدید ما، از شرکت سوئیسی بولر تهیه شده است. دو ماه بعد از اینکه که بنده به اینجا آمدم یک تیمی را جهت راه‌اندازی همین خط تشکیل دادیم؛ خط قدیم ما خط فرسوده‌ای است، ولی این خط، خط بسیار خوبی است و تولیدات این خط هم تولیدات خوب و باکیفیتی هستند. خط یک سری اشکالات داشت که دوستان می‌گفتند اشکالات عمده‌ای است که باعث می‌شود این خط قابلیت راه‌اندازی نداشته باشد؛ راهکارش هم این است که خط باز شود و جای دیگری نصب شود؛ ما گفتیم با همین شرایط همین خط باید راه بیفتد.

هفته گذشته قرار بود که تست نهایی آن انجام شود. تستهای پارت پارت را انجام دادیم و هر دستگاه را به‌تنهایی راه‌اندازی کردیم و اصطلاحاً سینگل ماشین راه‌اندازی کردیم و جواب گرفتیم، ولی قرار بود به‌صورت پیوسته تست کنیم؛ اتاق کار راه افتاد و برنامه این بود که در دهه فجر گذشته راه‌اندازی‌اش کنیم؛ ولی الآن آماده است.

س: ظرفیت این خط چه مقدار است؟

ج: 20 تن در ساعت پلت می‌کند. اما ما سه شیفت کار نمی‌کنیم در روز 8 تا 10 ساعت کار می‌کنیم. در 10 ساعت 200 تن.

* تمهیدات روزآمد

س: شما فرمودید که ما ظرفیتهای زیادی داریم، ولی به دلایل اقتصادی نمی‌توانیم از ظرفیتهایمان استفاده کنیم.

ج: بله. ما می‌توانیم در روز400 تا 500 تن کار کنیم ولی به جهت اینکه بازار وضعیت خوبی نداردومخصوصا در بحث آنفونلانزایی که اخیرا اتفاق افتاد باعث کسادی کار شده. من خودم روی توسعه بازار زیاد کار کردم، تیمی گذاشتم و در مرغداری‌ها و دامداری‌ها پرزنت می‌گذاشتیم و مشکلات آنها را می‌شنیدیم؛ خوشبختانه غالباً همگی با نام پارس آشنا بودند؛ احساس می‌کردیم در ماههای آخر سال توسعه بازار داشته باشیم - مخصوصاً در حوزه طیور - که متاسفانه به بحث آنفولانزای مرغی برخورد کردیم. من فکر می‌کنم که اگر این بحث آنفولانزای مرغی فروکش کند با تلاشی که دوستان دارند بتوانیم ظرفیتمان را بالا ببریم؛ چون واقعاً پتانسیلش در خوراک دام پارس وجود دارد و برند هم برند معتبری است، ولی متاسفانه در مقاطعی به دلایلی محصولات ما افت کرده بود، که باعث شد در آن مقاطع مشتریان نسبت به شرکت دچار بی‌اعتمادی شوند؛ ما دوباره این اعتمادسازی را انجام داده‌ایم.

س: چطور اعتمادسازی کردید؟

ج: اقدامات زیادی انجام شده؛ مثلاً اخیراً باری به شهر قم برای دامداری فرستادیم؛ با تماس گرفتند که بار شما دچار مشکل شده، همکاران گفتند برای 10 تن بار که نمی‌خواهد برویم، ولی من گفتم حتماً بروید و ببینید مشکل چیست؟ وقتی رفتند دامپزشک آنها متعجب شده که در ایران هم برای 10 تن بار شرکتی هست که بیاید و بار خودش را مورد بررسی قرار دهد؛ از این قضیه خیلی خوششان آمد و همین باعث شد که ما در آن منطقه توسعه بازار پیدا کنیم و ایشان برای ما مبلّغ شدند که اینها روی محصولات خودشان احساس مسئولیت می‌کنند؛ واقعاً روی کیفیت خودمان خیلی کار کردیم و همینطور روی مشتری‌مداری؛ البته اینها زمان می‌برد و من تصورم این است که در سال 96 بتوانیم به بازار خوبی برسیم.

س: مواد اولیه را از کجا تأمین می‌کنید؟

ج: سویا را از شرکتهای روغن‌کشی؛ ما خودمان دو شرکت روغن‌کشی در خاوردشت علی‌آباد گلستان و پنبه دانه‌های روغنی خراسان در نیشابور داریم. شرکتهای روغن‌کشی دیگری هم در کشور فعال هستند. ما همه قیمتها را از این شرکتها می‌گیریم و در کمیسیون معاملات خودمان مورد بررسی قرار می‌دهیم، کمترین قیمت با حداقل کیفیت مدنظر را محاسبه می‌کنیم و کالا را می‌خریم؛ گاهی از نیشابور، خاوردشت، اتکا که متعلق به مجموعه صنایع دفاع است. ذرت هم به همین ترتیب؛ یا هر شرکتی که ذرت وارد کند و حداقل استاندارد را بر اساس آیین‌نامه خرید مواداولیه ما رعایت شده باشد و حداقل قیمت را داشته باشد، خریداری می‌کنیم. در مورد سویا از کنجاله سویا استفاه می‌کنیم، ولی در مورد ذرت خود دانه ذرت مدنظر ماست.

س: برای چند نفر اشتغال ایجاد کرده‌اید؟

ج: برای 80 نفر. یک کارخانه با دفتر مرکزی که جمعاً 80 نفر هستیم. قبلاً 110 نیرو داشتیم که عده‌ای از آنها بازنشست و عده‌ای بازخرید شدند تا به 80 نفر رسیدند؛ ما واقعاً دوست نداریم نیروهایمان کم شوند. من دوست دارم اینقدر ظرفیت ما بالا برود که دوباره به همان 110 نفر برگردیم و اشتغال ایجاد کنیم.

س: برای توسعه روی چه مقوله‌هایی فکر کردید؟

ج: من می‌توانم ادعا کنم تقریباً در کشور شرکتی وجود ندارد که بتواند در حد استاندارد عالی مسائل بهداشتی را رعایت کند؛ یعنی بتواند محصولی را تولید کند که عاری از هرگونه میکروب و آلودگی باشد؛ لذا اگر بتوانیم کارخانه‌ای داشته باشیم که مسائل بهداشتی در آن بسیار خوب رعایت شود، بازار گسترده‌ای به‌دست خواهیم آورد. چندی قبل فضایی برای ما ایجاد شده بود که در روسیه بتوانیم توسعه بازار داشته باشیم، اما چرا نتوانستیم؟

س: استانداردهایش به شما هم برمی‌گشت؟

ج: آنها استاندارد خود مرغ را مدنظر داشتند. اینکه مرغ باید یک استانداردی داشته باشد، کشتارگاه باید کدهای خاصی داشته باشد و استانداردهای خاصی را رعایت کرده باشد، ولی من می‌گویم آن مرغ چه دانه‌ای را مصرف می‌کند؟ اگر دانه‌ای را مصرف کند که مشکل‌دار باشد و به درون مرغ برود این هم ممکن است دچار مشکل شود؛ یعنی از دانه، محل نگهداری و همه این موارد باید مورد توجه قرار بگیرد. اگر شما مرغداری‌ای داشته باشید که از همه نظر مسائل بهداشتی را رعایت کنید چه دلیلی دارد که به مرغ آنتی‌بیوتیک بدهید؟ همه اینها باید مدنظر قرار بگیرد. شرکت اینچنینی در کشور وجود ندارد و جای آن هست که ایجاد شود، و از آن سمت هم تولیدکننده دانه به این شکل باید وجود داشته باشد؛ هلدینگ کشاورزی برنامه‌ای اینچنین در دست دارد که البته عزم همگانی و جدی می‌خواهد. آقای دکتر نوروزی پیگیر این قضیه هستند و ما هم با شرکتهایی وارد مذاکره شدیم، ولی فعلاً به‌عنوان یک مطالعه در دستورکار ما قرار گرفته است.

* حمل‌ونقل

س: شما با این حجم تولید بحث حمل‌ونقل هم دارید؛ این را چطور حل می‌کنید؟

ج: بله. معمولاً خود مشتریان وسیله دارند یا خودشان هماهنگ می‌کنند؛ ولی ماشینی که برای حمل بار می‌آید کاملاً بررسی می‌شود که از لحاظ بهداشتی مشکلی نداشته باشد، کارواش شده باشد، وقتی هم وارد کارخانه می‌شود کاملاً ضدعفونی می‌شود.

س: خودتان ضدعفونی می‌کنید؟

ج: بله. وروردی کارخانه تونلی داریم که از اطراف روی ماشین پاشیده می‌شود.

س: می‌توانید تراریخته بودن مواداولیه را چک کنید یا خیر؟

ج: در آزمایشگاههای خودمان خیر، ولی آزمایشگاههای بیرون بله می‌شود.

س: مقوله‌ای که در ایران روی آن خلأ زیادی داریم بحث فعالیتهای دانش‌بنیان است که می‌تواند به‌صورت تصاعدی به افزایش بهره‌وری کمک کند؛ آیا روی این مقوله هم فکر کرده‌اید که بتوانید کار تحقیقاتی انجام بدهید و استانداردها را بالاتر ببرید؟

ج: در مجموعه خوراک دام پارس، بنده به دوستان خودم در آزمایشگاه و کنترل کیفیت این مطلب را گفته‌ام که هر چقدر شما فکر کنید که ما به دانش خیلی نیاز نداریم، ولی من این را قبول ندارم. چون اگر تولید از فکر و اندیشه جدا شود دیگر این تولید نخواهد بود و بعد از مدتی با مشکل اساسی مواجه خواهد شد. باید به فکر باشند که از تکنولوژی و اطلاعات روز استفاده کنند، مواد جدید که وارد می‌شود کاملاً بشناسند و بدانند که مثلاً چه اثری روی مرغ دارد؟ چون پیگیری نکردیم نمی‌شناسیم ولی اگر بدانیم و در غذای مرغ از ان استفاده کنیم شاید یک اثر خوب روی مرغ داشته باشد. این در دستور کار ما هست؛ من خودم قائل هستم که هر شرکتی می‌خواهد موفق باشد باید روی بحث تحقیقات سرمایه‌گذاری جدی کند.

انتهای پیام/